Kaliforniya Universitetinin bioloqları aşkar ediblər ki, suda-quruda yaşayanların 40 faizdən çoxu indi yoluxucu, göbələk xitridiomikoz xəstəliyi səbəbindən yox olmaq təhlükəsi ilə üzləşib.
Milli.Az Lent.az-a istinadən xəbər verir ki, xitridiyomikozun törədicisi olan "Batrachochytrium dendrobatidis" (Bd) göbələyi çox yoluxucudur və salamandrları, tritonları, at milçəklərini, xüsusən də qurbağalara təsir edir.
Xəstəlik çox hallarda böyükləri öldürür. Onlarda göbələk dərinin soyulmasına, süstlüyünə, arıqlamasına və nəticədə ürəyin dayanmasına səbəb olur.
Alimlər öz işlərində 1852-ci ildən 2017-ci ilə qədər Afrikanın hər yerindən suda-quruda yaşayanlarda görünən xitrid infeksiyasının olub-olmaması ilə bağlı qeydləri axtarmaq üçün elmi ədəbiyyata müraciət ediblər. Onlar suda-quruda yaşayanların təxminən 3000 muzey nümunəsində Bd üçün PCR testi də aparıblar. Onlar 1908-2013-cü illər arasında Kamerun, Efiopiya, Keniya, Lesoto, Tanzaniya və Uqandada toplanıb.
Tədqiqatçılar 2011-2013-cü illər arasında Burundi, Ekvatorial Qvineya, Kamerun və Konqo Demokratik Respublikasında ələ keçirilən 1651 canlı amfibiyadan dəri yaxmalarını da götürüblər.
Nəticələr göstərib ki, ən erkən Bd-müsbət amfibiya 1933-cü ildə Kamerunda peyda olub. 2000-ci ilə qədər göbələklərin yayılması 5 faizdən aşağı idi, lakin sonra 17 faizə, 2010-cu illərdə isə 21 faizə qədər kəskin sıçrayış olub. Bəzi ölkələrdə yayılma 74 faizə qədər yüksəlib.
Komanda iddia edir ki, 2000-ci ildən bəri Afrikada suda-quruda yaşayanlar üçün təhlükə yaradan Bd-nin yayılmasında əsasən nəzərə alınmayan, lakin nəzərəçarpacaq dərəcədə artım müşahidə olunub. Ən çox risk altında olan bölgələr Şərqi, Mərkəzi və Qərbi Afrikadır.
"Bizim fərziyyəmiz var ki, iqlim dəyişikliyinin yaratdığı stress amfibiyaları patogenlərə daha həssas edə bilər. Təbiətdə bu mikroskopik patogeni aradan qaldırmaq mümkün deyil, lakin biz onun təbiətə təsirini azaltmağa çalışa bilərik", - tədqiqatçılar vurğulayıblar.
Milli.Az
