Njeno ime je jedno od najstarijih koje se pominje u historiji.
Jeste li znali
Prije 5 min
0
Najstariji poznati spis je prema tvrdnjama naučnika star je više od 5.000 godina i potiče iz drevne Mesopotamije.
Međutim, pitanje na koje je teže dobiti odgovor je - ko je bio prvi pisac poznat po imenu?
Mnogi ljudi bi Homera ili Herodota naveli kao prve pisce, ipak istraživanja su otkrila da je najranije poznato pismo smišljeno negdje oko 3400. godine p.n.e. u Sumeru.
Naučnici su ga nazvali klinasto i to upravo zbog oblika slova, koja su urezivana na vlažnu glinu uz pomoć šiljatih alatki.
Asirolog Benjamin Foster s Univerziteta Yale je objasnio da se prvim piscem smatra ona osoba koju znamo po imenu i koju možemo da povežemo s tekstom:
"Za veći dio mesopotamske književnosti ne znamo ko ju je napisao, ali ona je izuzetak."
Enheduana je bila kćerka kralja Sargona Akadskog, koji je živio od oko 2334. do 2279. godine p.n.e.. Otprilike oko 2300. godine p.n.e., on je ujedinio Mesopotamiju i stvorio prvo poznato carstvo po imenu - Akadsko carstvo. Ubrzo nakon toga svoju kćerku je imenovao za vrhovnu sveštenicu sumerskog boga mjeseca u gradu Uru, kao dio svojih napora da konsoliduje carstvo.
Kao visoka sveštenica i predstavnica oca, ona je očigledno bila veoma važna figura. A, povrh svih obaveza, pisala je i poeziju. Savremeni svijet je prvi put saznao za Enheduanu nakon otkrića diska od alabastera 1927. godine, tokom iskopavanja Ura. Disk od alabastera danas se čuva u Pen muzeju u Filadelfiji i prikazuje Enheduanu na prednjoj strani, dok se na poleđini nalazi njeno ime i posveta boginji Inani, piše Nacionalna Geografija.
"Ona je prvi pisac, za kog znamo, da je uključio autobiografske detalje u svoj narativ", rekao je Foster.
"Osim toga, ona je prva koja nam govori o tome kako je stvarala svoje pjesme. Upoređujući čin književnog stvaranja sa porođajem, prvom poznatom upotrebom ove metafore - koja će ostati u upotrebi milenijumima u svjetskoj književnosti."
Enheduana je bila princeza, pjesnikinja, sveštenica, ratnica, vladarka, astronomkinja. Bila je najvažnija vjerska figura svoga doba. Njeno ime je sastavljeno od riječi “En” (vrhovna sveštenica), “hedu” (ukras) i “ana” (nebesa).Poznato je i kako je sebe nazivala otjelotvorenjem boginje Ningal, odnosno zemaljskom suprugom mjesečevog boga Nane.
Inače, njeno ime je jedno od najstarijih koje se pominje u historiji.
Osim kao najstariji književni autor u istoriji, Enheduana je poznata po brojnim umjetnički vrijednim himnama, naročito onima napisanim u čast boginje Inani, koje su ujedno i najstariji pisani opis božanstva. Kroz slavljenje svog ličnog odnosa s Inanom, Enheduana je dala najstariji sačuvani trag svjesti pojedinca o svom unutrašnjem životu. Njen najvažniji zadatak tokom života bio je da pomiri bogove Sumera i Akađana, nakon što je Sargon osvojio veoma važan grad Ur. Ona ne samo da je uspjela to da izvrši, već je i postavila standarde za poeziju i formu molitve koja će duboko uticati na Bibliju i homerske himne, pa samim tim i na čitav tok svjetske književnosti.
Radiosarajevo.ba
